In de leiderstrainingen die Kingdom Ministries al ruim 20 jaar geeft behandelen we de kenmerken van gezond leiderschap. Daar heeft de Bijbel veel over te zeggen. Maar in onze leiderstrainingen spreken wij ook over de kenmerken van gezonde volgers. Daar heeft de Bijbel ook veel over te zeggen Willen we een geloofsgemeenschap of christelijke organisatie gezond laten zijn, moet elk lid verantwoordelijkheid voor het geheel nemen; elk lid moet actief en bedachtzaam functioneren.
Vooraf willen we wel even laten weten dat wij niet zo geloven in eenhoofdig leiderschap, maar teamleiderschap. Het is een gezonder model waarin meer creativiteit, inspiratie, gezondere besluitvorming, accountability en correctie en kan plaatsvinden.

In de komende Blogs willen we kenmerken noemen waar gezonde volgelingen aan voldoen:

1. Gehoorzamen.

God heeft onze leiders aangesteld in hun rollen, zodat we ze kunnen gehoorzamen. Gehoorzaamt uw voorgangers en onderwerpt u (aan hen), want zij zijn het, die waken over uw zielen, daar zij rekenschap zullen moeten afleggen. Laten zij het met vreugde kunnen doen en niet al zuchtende, want dat zou u geen nut doen. (Hebr. 13:17)

Deze tekst betekent niet een blinde gehoorzaamheid, maar dat je je leiders de kans geeft om je te overtuigen van zijn goede intentie. Als je daarvan overtuigd bent onderwerp je dan aan hen want dat maakt hun werk makkelijker. Hun opdracht van God is om te waken over het welzijn van je ziel*. (* denken, voelen en wil)

Dit zou een volgeling niet moeten zijn:
• De volgeling die met tegenzin, soms ondermijnend, niet verbonden voelend de leider volgt.
• De blinde gehoorzaamheid van de conformist.
• De volgeling die alleen het minimale wil doen, niet enthousiaste, het passieve schaap, of
• De manipulatieve, zelfdiendende gehoorzaamheid van de pragmatische overlever.

… Slaven, gehoorzaam uw aardse meester in alles, niet met uiterlijk vertoon om bij de mensen in de gunst te komen, maar oprecht en met ontzag voor de Heer. Wat u ook doet, doe het van harte, alsof het voor de Heer is en niet voor de mensen, want u weet dat u van de Heer een erfenis als beloning zult ontvangen – uw meester is Christus! (Kol. 3:22-24) … Slaven, gehoorzaam uw aardse meester zoals u Christus gehoorzaamt, met ontzag, respect en oprechtheid; niet met uiterlijk vertoon om bij de mensen in de gunst te komen, maar als slaven van Christus die van harte alles doen wat God wil. Doe uw werk met plezier, alsof het voor de Heer is en niet voor de mensen, want u weet dat allen door de Heer beloond worden voor het goede dat ze doen, zowel slaven als vrije mensen. (Ef. 6:5-8)

Het moet gehoorzaamheid zijn die zowel bedachtzaam als actief is.

In normale tijden, draagt de leider de last van de verantwoording voor de gehele organisatie:
Ik ben heel blij met de komst van Stefanas, Fortunatus en Achaïkus, want zij maken goed dat ik u moet missen. 18 Ze hebben zowel u als mij nieuwe kracht gegeven. Houd zulke mensen in ere. (1 Kor. 16:17-18) Moge de Heer zich ontfermen over de huisgenoten van Onesiforus, want hij heeft mij vaak opgemonterd en zich niet voor mijn gevangenschap geschaamd. (2 Tim. 1:16) Uw liefde heeft mij veel vreugde en troost gegeven, broeder, want u hebt de heiligen gesterkt. (Filemon 7) Wie een vijgenboom met zorg omringt, zal zijn vruchten eten,
wie zorg heeft voor zijn heer, wordt door hem gerespecteerd. (Spr. 27:18) … de juiste woorden op de juiste tijd – hoe voortreffelijk is dat. (Spr. 15:23) Het juiste woord op de juiste tijd is als een gouden appel op een zilveren schaal. (Spr. 25:11) En dan laat ik al het andere nog buiten beschouwing: de druk waaronder ik dagelijks sta vanwege mijn zorg voor de gemeenten. 29 Als er iemand zwak is, dan ben ik het wel; gaan anderen onder verleidingen gebukt – ik word erdoor verteerd. (2 Kor. 11:28-29)

2. Alle leiders gaan door moeilijke tijden.

Misschien probeert de leider noodzakelijke veranderingen in de organisatie te brengen en stuit hij daarbij op weerstand. Dan zal een gezonde volgeling actief zoeken naar manieren om zijn leider te steunen en te bemoedigen. Er zijn vele manieren waarop dergelijke bemoediging kan worden gegeven: door briefjes, kaarten, foto’s van kinderen, voedsel, geschenken, persoonlijke bezoeken. Gewoon een woord gesproken op het juiste moment kan een sterke bemoediging zijn voor een leider.

3. Neem verantwoordelijkheid.

Effectieve volgelingen nemen verantwoording voor het succes van de gehele organisatie, niet alleen voor hun eigen gebied. Hierdoor zullen zij doen wat nodig is zonder dat het hen opgedragen is. Daarnaast zullen ze meer doen dan bij hun taak hoort. Ze zoeken actief naar manieren om positieve invloed uit te oefenen. Wanneer zich serieuze problemen voordoen, zullen zij hun leider wijzen op de problemen en oplossingen voorstellen. Gezonde volgelingen zullen zichzelf beschouwen als deelnemers in plaats van toeschouwers in het groei- en helingsproces van de organisatie. Dus, paradoxaal genoeg, de sleutel om een effectieve volgeling te zijn is het vermogen om zelf te denken – om zelfstandig te functioneren en te werken zonder sterke supervisie.

Ga naar de mieren, luiaard, kijk hoe ze werken en word wijs.
Hoewel er onder hen geen leider is,
geen aanvoerder, geen koning,
halen ze in de zomer voedsel binnen,
leggen ze in de oogsttijd een voorraad aan. (Spr. 6:6-8)
de sprinkhanen – een koning hebben ze niet,
maar ze rukken in slagorde op (Spr. 30:27)

Ineffectieve volgelingen daarentegen laten zich domineren door de hiërarchie, en zien zichzelf als ondergeschikt. Ze weifelen tussen wanhoop over hun schijnbare onmacht en pogingen om leiders voor hun eigen doeleinden te misbruiken. Ofwel wordt hun angst voor machteloosheid een “self-fulfilling prophecy” of hun wrok zorgt ervoor dat de effectiviteit van de organisatie ondermijnd wordt.